Điều kiện bảo hộ tên thương mại theo quy định pháp luật hiện hành

Trong kinh doanh ngày nay, để tạo dấu ấn riêng, doanh nghiệp không chỉ cần logo hay slogan mà còn cần một tên thương mại dễ nhớ, ấn tượng. Có thể coi đây là “tấm danh thiếp” giúp doanh nghiệp gây dựng niềm tin và khẳng định uy tín với khách hàng, đối tác.

Tuy nhiên, không phải tên thương mại nào cũng được pháp luật công nhận và bảo hộ. Vậy điều kiện bảo hộ tên thương mại theo quy định hiện hành cụ thể ra sao? Bài viết dưới đây sẽ chia sẻ chi tiết, kèm ví dụ thực tế để doanh nghiệp dễ hình dung và chủ động bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.

1. Khái niệm về tên thương mại

Theo Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam, tên thương mại là tên gọi của tổ chức, cá nhân dùng trong hoạt động kinh doanh để phân biệt chủ thể kinh doanh này với chủ thể kinh doanh khác trong cùng lĩnh vực và khu vực kinh doanh.

Ví dụ: “Công ty Cổ phần Vinamilk” hay “Công ty TNHH Thế Giới Di Động” là những tên thương mại quen thuộc, được sử dụng rộng rãi và đã trở thành tài sản vô giá của doanh nghiệp.

2. Căn cứ pháp lý về bảo hộ tên thương mại

Một số văn bản pháp luật quan trọng quy định về bảo hộ tên thương mại:

Luật Sở hữu trí tuệ 2005, sửa đổi, bổ sung năm 2009, 2019 và 2022.
Nghị định 65/2023/NĐ-CP hướng dẫn Luật Sở hữu trí tuệ.
Các hiệp định thương mại quốc tế mà Việt Nam tham gia như TRIPS, CPTPP cũng có quy định liên quan đến bảo hộ tên thương mại.

Điều này cho thấy việc bảo hộ tên thương mại không chỉ mang tính quốc gia mà còn mang yếu tố hội nhập quốc tế, giúp doanh nghiệp Việt có cơ sở vững chắc khi mở rộng kinh doanh ra nước ngoài.

3. Điều kiện bảo hộ tên thương mại theo quy định pháp luật hiện hành

Theo Luật Sở hữu trí tuệ, để được bảo hộ, tên thương mại phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện sau:

3.1. Tính hợp pháp

Tên thương mại phải được sử dụng hợp pháp trong hoạt động kinh doanh. Nghĩa là doanh nghiệp phải đăng ký kinh doanh đúng quy định, tên gọi không vi phạm điều cấm của pháp luật.

3.2. Khả năng phân biệt

Tên thương mại phải có khả năng phân biệt, không gây nhầm lẫn với tên thương mại của doanh nghiệp khác trong cùng lĩnh vực và khu vực kinh doanh. Một số yếu tố giúp tên thương mại có tính phân biệt:

Chứa thành phần riêng biệt, không chỉ bao gồm từ ngữ mô tả loại hình doanh nghiệp như “Công ty TNHH”, “Công ty Cổ phần”.
Không trùng hoặc tương tự gây nhầm lẫn với nhãn hiệu, tên thương mại đã được sử dụng trước đó.

Ví dụ: Nếu tại Hà Nội đã có “Công ty TNHH ABC Food” hoạt động trong lĩnh vực thực phẩm, một doanh nghiệp khác trong cùng lĩnh vực, cùng địa bàn không được phép sử dụng tên “ABC Food”.

3.3. Không xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của người khác

Tên thương mại không được trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý, tên thương mại đã được bảo hộ trước đó. Đây là nguyên tắc nhằm đảm bảo sự công bằng, tránh tình trạng “ăn theo” uy tín của doanh nghiệp khác.

3.4. Gắn liền với hoạt động kinh doanh thực tế

Tên thương mại chỉ được bảo hộ khi gắn liền với việc sử dụng trong kinh doanh thực tế. Nếu chỉ đăng ký trên giấy tờ nhưng không hoạt động thực tế thì sẽ không đủ căn cứ pháp luật để bảo hộ.

4. Những trường hợp không được bảo hộ tên thương mại

Pháp luật cũng quy định một số trường hợp không được bảo hộ dưới dạng tên thương mại, bao gồm:

Tên chỉ mang tính mô tả thông thường (ví dụ: “Công ty Thực phẩm Sạch”).
Tên vi phạm đạo đức xã hội, trái thuần phong mỹ tục.
Tên gây nhầm lẫn về nguồn gốc, lĩnh vực kinh doanh.

5. Quyền của chủ sở hữu tên thương mại

Khi đáp ứng điều kiện bảo hộ tên thương mại, chủ sở hữu sẽ có các quyền sau:

Quyền độc quyền sử dụng tên thương mại trong hoạt động kinh doanh.
Quyền ngăn chặn, yêu cầu chấm dứt hành vi xâm phạm từ bên thứ ba.
Quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại khi có hành vi vi phạm.

Thực tế cho thấy, nhiều tranh chấp lớn về tên thương mại đã xảy ra, khiến doanh nghiệp thiệt hại nặng nề về uy tín và tài chính. Do đó, việc hiểu và tuân thủ quy định bảo hộ là yếu tố sống còn.

6. Lợi ích của việc bảo hộ tên thương mại

Bảo vệ uy tín doanh nghiệp: Tránh bị đối thủ lợi dụng, mạo danh.
Tạo lợi thế cạnh tranh: Doanh nghiệp sở hữu tên thương mại độc đáo dễ dàng xây dựng thương hiệu mạnh.
Hỗ trợ mở rộng thị trường: Khi kinh doanh ra nước ngoài, tên thương mại được bảo hộ giúp tạo niềm tin với khách hàng quốc tế.
Cơ sở pháp lý khi xảy ra tranh chấp: Doanh nghiệp có thể khởi kiện và bảo vệ quyền lợi hợp pháp.

7. Hướng dẫn đăng ký và bảo hộ tên thương mại

Mặc dù pháp luật quy định tên thương mại được bảo hộ trên cơ sở sử dụng thực tế, doanh nghiệp vẫn nên thực hiện thủ tục đăng ký để củng cố cơ sở pháp lý. Các bước cơ bản gồm:

Tra cứu sơ bộ: Kiểm tra tên dự kiến có trùng lặp hay không.
Soạn hồ sơ: Gồm giấy phép kinh doanh, thông tin tên thương mại, lĩnh vực hoạt động.
Nộp hồ sơ: Tại Cục Sở hữu trí tuệ hoặc cơ quan có thẩm quyền.
Theo dõi và xử lý phản hồi: Bổ sung, chỉnh sửa hồ sơ khi cần.

8. Kết luận

Việc nắm rõ điều kiện bảo hộ tên thương mại là bước đi cần thiết giúp doanh nghiệp bảo vệ “tài sản vô hình” quan trọng bậc nhất của mình. Một tên thương mại được bảo hộ đúng pháp luật không chỉ khẳng định vị thế trên thị trường mà còn là nền tảng để phát triển bền vững.

Nếu doanh nghiệp của bạn đang gặp khó khăn trong việc đăng ký hoặc xử lý tranh chấp liên quan đến tên thương mại, hãy để Luật Thiên Di đồng hành. Với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực tư vấn pháp lý, chúng tôi cam kết mang đến giải pháp nhanh chóng, chính xác và hiệu quả.

👉 Liên hệ ngay hôm nay để được tư vấn chi tiết